Verzet is mogelijk

Op de website van TIE Netherlands is een interview gepubliceerd met de Belarussische vakbondsleider Oleg Stakhaevich (TIE Netherlands).

“Wij zijn bereid om in beroep te gaan tot de hoogste rechter. Ook al moeten wij doorgaan totdat de president wordt vervangen. Want wij willen de maatschappij tonen dat je je kunt verzetten en voor je rechten kunt opkomen.”

In december 2011 waren de werknemers van de steengroeve Granit in Mikashevichi in Belarus het zo zat dat de staatsvakbond FPB totaal niet voor hun belangen opkwam, dat zij massaal hun lidmaatschap hebben opgezegd en een nieuwe onafhankelijke vakbond hebben opgericht. De nieuwe vakbond heeft zich aangesloten bij de onafhankelijke vakbond BNP, die aangesloten is bij de BKDP. Het management weigerde de nieuwe vakbond te erkennen en ontsloeg de jonge voorzitter, Oleg Stakhaevich. Wij kwamen hem tegen op een training voor organisers in Belarus, waar hij als kaderlid wordt geschoold in de organisingmethode.

Je bent ontslagen in december 2011 toen jij en je collega’s een vakbond hadden georganiseerd. Wat doe je sindsdien?

Oleg: Er zijn toen 5 mensen ontslagen, 3 activisten en 2 echtgenotes die bij hetzelfde bedrijf werkten. Wij hebben allemaal een proces aangespannen. Hoewel wij onwettig ontslagen zijn, steunt de rechtbank de positie van het bedrijf. Wij zijn bereid om in beroep te gaan tot de hoogste rechter. Ook al moeten wij doorgaan totdat de president wordt vervangen. Want wij willen de maatschappij tonen dat je je kunt verzetten en voor je rechten kunt opkomen.

Eén van de activisten, Gennady Pavlovsky, is direct na zijn ontslag gaan werken bij een transportbedrijf in Minsk. De anderen leven vandaag van de solidariteit van andere collega’s. Vooral van mensen van buiten het bedrijf. Mijn ex-collega’s zamelden ook geld in op de 1ste mei, maar het lukt hen niet om dit regelmatig vol te houden. Maar er is ook geld ingezameld onder de arbeiders van het mijnbedrijf Belaruskali, vanuit Sint Petersburg, e.d. Eén van de vrouwen krijgt een zwangerschapsuitkering, de ander werkt nu voor een klein bedrijfje.

Hoe is je relatie met je collega’s van de vakbond?

Oleg: BKDP maakt zich zorgen over mijn positie en zoekt naar mogelijkheden dat ik de vakbond verder van dienst kan zijn.

Hoe is je relatie met je voormalige collega’s?

Oleg: Die relatie is nog steeds goed en sterk. Zij steunen mij nog steeds. Na te hebben deelgenomen aan verschillende trainingen, begrijp ik zelf beter wat de rol is van een vakbondsleider in het bedrijf en ik blijf de collega’s in mijn bedrijf steunen. Ik ben ook op zoek naar personen die de leiding binnen het bedrijf kunnen overnemen, en ik zal die personen blijven steunen en begeleiden.

In het begin waren Anatoly en ikzelf de leiders. Maar wij hebben al twee anderen gevonden die het werk voortzetten en er zijn ook enkele andere potentiële leiders die zich nog niet openlijk willen manifesteren.

Misschien is het wel verstandiger dat enkele activisten zich niet openlijk als zodanig manifesteren, zodat de vakbond niet door nieuwe ontslagen kapot gemaakt kan worden.

Oleg: Inderdaad.

Jullie vakbond is niet erkend en gelegaliseerd. Dus jullie werken eigenlijk ondergronds. Hoe verdedigen jullie onder zulke omstandigheden de belangen van de werknemers?

Oleg: Onze actie is meer gericht op legalisering van de vakbond. We hebben al enkele keren gevraagd om toestemming voor een demonstratie, maar die is niet toegestaan.

Is er een manier waarop het de werknemers toch lukt om druk op het management uit te oefenen?

Oleg: Er zijn verschillende acties tegelijkertijd. De belangrijkste actie is voorbereiding van de activisten. Enkele dappere collega’s hebben het bedrijf gedwongen om de vakbondscontributie op naam van de BNP af te dragen. Dat gebeurde in mei, maar in juni is het al weer gestopt. Nu heeft de werkgever beloofd dat weer te doen. Ze hebben ook actie gevoerd in het bedrijf, met als resultaat dat in mei het salaris werd verhoogd met meer dan 100-200%. Dat is dus een behoorlijk succes. Maar het staat nergens formeel vastgelegd. Het kan dus zijn dat zij dit alleen maar gedaan hebben om de mensen te kalmeren en de invloed van de vakbond te verminderen. En dat men later weer zal proberen dit terug te draaien.

Wat hebben de werknemers concreet gedaan om dit resultaat te bereiken?

Oleg: Ze hebben niet openlijk om salarisverhoging gevraagd. Maar zij zijn ook lid van de staatsvakbond. Zij merkten dat er een slechte relatie is tussen het management en de werknemers. Zij besloten toen om uit deze vakbond te treden. Het feit dat zij eruit stapten en een nieuwe vakbond oprichtten, vormde voor het bedrijf een motief om het loon te verhogen.

Begrijpen de werknemers het verband?

Oleg: Ja. Althans de 200 werknemers die lid zijn gebleven van de onafhankelijke vakbond. Een deel van de nieuwe leden heeft zich onder druk van het management weer aangesloten bij de staatsvakbond.

Wat zijn volgens jou op dit moment de prioriteiten voor BKDP?

Oleg: Altijd als er iets nieuws gebeurt, moeten wij beter begrijpen wat dit is. Ik zou graag veel meer leren. Deze nieuwe kennis zal pas effectief worden als ik dat weer aan anderen kan doorgeven. Als dat lukt zal dit zeker de vakbond zeer ten goede komen.

Kun je iets noemen waarover de BKDP-leden betere scholing behoeven?

Oleg: De organisingmethode is een heel sterk instrument om de vakbond te doen groeien. Er is een gebrek aan organising binnen BKDP. Er zijn wel arbeidsinspecteurs e.d., maar er bestaat geen groep van trainers die op verschillende niveaus training kunnen geven. Zo’n groep moet nodig gevormd worden.

Denk je dat de leiders van de BKDP-lidbonden BNP, SPM en SPB hier ook voor zijn of bestaat er onder hen weerstand?

Oleg: Ik denk dat de leiders van de verschillende lidbonden ertoe neigen om dit niet steunen omdat zij dezelfde mentaliteit hebben als de oude leiders. Zij vinden dat als iemand geschoold is, dat voldoende is. Zij zien scholing niet als een continu en dynamisch proces waarbij mensen voortdurend nieuwe dingen leren.