Herdenking 2022

You are currently browsing the archive for the Herdenking 2022 category.

Afgelopen vrijdag 16 september vond opnieuw de jaarlijkse vier bomen herdenking in Eindhoven plaats. Bij deze herdenking worden vier oppositieleden herdacht die zijn verdwenen in Belarus in 1999 en 2000. Heden ten dage is het nog ongewis wat er met Anatoly Krasovsky, Viktor Gonchar, Yuri Zakharenko en Dmitry Zavadsky is gebeurd. Hoewel dit al meer dan twee decennia geleden heeft plaatsgevonden, blijft de herdenking onveranderd actueel. De repressie van het regime-Lukashenka tegen politieke oppositie van alle aard gaat steeds onverminderd door en is sterk geïntensiveerd na de frauduleuze verkiezingen van 2020, daaropvolgende protesten, en de Russische inval in Oekraïne. De nijpende situatie van politieke activisten in Belarus blijft daarom onze aandacht vragen.

Vier verdwijningen

Op 16 september 1999 verlieten zakenman Anatoly Krasovsky en oppositieleider Viktor Gonchar een badhuis in Minsk. Hierna zijn zij nooit meer gezien. Op een gelijke mysterieuze wijze verdwenen ex-minister van Buitenlandse Zaken Yuri Zakharenko op 7 mei 1999, en journalist Dmitry Zavadsky op 7 juli 2000. Allen waren belangrijke critici van het dictatoriale regime van Aleksandr Lukashenka, die al sinds 1994 de scepter zwaait in Belarus.

Ondanks uiterst belastend bewijs van een Belarussische ex-politieman in 2019, die zei geholpen te hebben bij de door de staat gestuurde verdwijningen, hebben de Belarussische autoriteiten nooit meegewerkt aan een geloofwaardig onderzoek naar de verdwijningen. Deze politiek gemotiveerde verdwijningen zijn hierdoor symbolisch voor de repressie en verschrikkingen onder het Lukashenka-regime.

Onverminderd actueel

Een regime dat zulke repressie nodig acht om de macht te consolideren, vreest haar bevolking. Voor de Belarussische bevolking was de maat vol in 2020, na nog een gefraudeerde verkiezing waarmee Lukashenka een nieuwe termijn veiligstelde. De grootschalige protesten in het land hebben sindsdien gezorgd voor een maximalisering van repressie door Lukashenka – hierbij gesteund door het Kremlin. Belarus heeft buurman Rusland als enige bondgenoot in Europa. Dit werd zichtbaar toen het Belarussische regime besloot om de Russische invasie in Oekraïne te steunen, door het zuiden van het land ter beschikking te stellen voor een grootschalige aanval op Kyiv.

De repressie tegen leden van de Belarussische oppositie is inmiddels compleet. Politici, zakenmannen, kunstenaars, vakbondslieden, journalisten, anti-oorlogsactivisten, en anderen die niet in lijn lopen met het Belarussische regime zijn op de vlucht, of kijken tegen jarenlange gevangenisstraffen aan. De meest prominente oppositieleidster Sviatlana Tsikhanouskaya moest ballingschap zoeken in Litouwen nadat zij bij de verkiezingen van 2020 al gedetineerde partner Sergei Tikhanovsky had vervangen. Inmiddels zit Tikhanovsky, net als de meeste presidentskandidaten, een gevangenisstraf van 15 jaar uit in Belarus. De wetteloosheid van het regime Lukashenka werd nog maar eens duidelijk in mei 2021, toen het RyanAir-vlucht 4978 onder een valse bommelding liet landen in Minsk, alleen maar om politieke tegenstander Roman Protasevich en zijn vriendin Sofia Sapega te kunnen arresteren. Protasevich is nog steeds in afwachting van zijn proces, Sapega heeft zes jaar gevangenisstraf gekregen in mei 2022.

Met de oorlog in Oekraïne is het besef gegroeid dat democratie en vrijheid geen gegeven feit is in Europa. Ook voor Belarus gaat dit op – voor de rechtvaardigheid van allen die al bijna drie decennia worden onderdrukt door het Lukashenka-regime.

In Eindhoven, dat een stedenband onderhield met Minsk tot 2012, ontmoeten heden en verleden elkaar bij de vier bomen die Anatoly Krasovsky, Viktor Gonchar, Yuri Zakharenko en Dmitry Zavadsky herdenken. De repressie van Lukashenka en zijn regime gaat echter onverminderd door, net zoals de Belarussische oppositiepartijen die de onrechtvaardigheden in Belarus blijven adresseren in de internationale politiek. Aan Europa de taak om de aandacht hierop te blijven vestigen, zodat de verantwoordelijken van deze grove mensenrechtenschendingen ter verantwoording gehouden kunnen worden.

Meer informatie over de herdenkingen, de verdwenen mannen, en Belarus is te vinden op www.vierbomen.nl.

Vierbomen.nl is een samenwerkingsverband van Amnesty International, FNV, We Remember, en Mission-to-Minsk.

——-

Dit artikel verscheen op 19 november 2022 op de website van de Max van der Stoelstichting.

Op 16 september werden wederom in Eindhoven vier verdwenen Belarussen herdacht, met aandacht voor de huidige situatie in Belarus. Ondanks het weer was het een mooie en intieme bijeenkomst. Zie hieronder een kleine impressie.

Eindhoven herdenkt vier verdwenen Belarussen.

Op 16 september 1999 werden Anatoly Krasovsky en Viktor Gonchar op straat gekidnapt. Sindsdien is niets meer van hen vernomen. Ook Yuri Zakharenko en Dmitry Zavadsky verdwenen van het een op het andere moment spoorloos. In veel steden en landen wordt jaarlijks stilgestaan bij deze politiek gemotiveerde gebeurtenissen. Zo zijn in 2008 in Eindhoven vier bomen geplant en is een gedenksteen geplaatst. Voor de nabestaanden is dit een unieke plek geworden om de verdwenen mannen te herdenken.

De frauduleuze presidentsverkiezingen in Belarus van twee jaar geleden en de neergeslagen volksopstand die er op volgde maken de herdenking relevanter dan ooit. Mondige burgers en oppositionele politici worden met grof geweld, onwettige arrestaties en brute marteling onderdrukt. Meer dan 1500 mensen zitten vast, er zijn mensen vermoord en er verdwijnen weer mensen. Daarom vindt aansluitend aan de herdenking een actie plaats om de politieke gevangenen in Belarus te steunen en een hart onder de riem te steken.

De herdenking vindt plaats op vrijdag 16 september van 15:30 tot 16:30 uur in het Vier Bomen plantsoen (hoek Frederik van Eedenplein, Paradijslaan, Eindhoven). Er zijn zitplaatsen voor oudere bezoekers. Onder meer Irina Krasovskaya (echtgenote van Anatoly Krasovsky), Samir Toub (wethouder gemeente Eindhoven) en Franka Hummels (freelance journalist, Belarus expert) zullen het woord voeren. Op het programma staan gedichten van Leo Mesman en Elena Kalinovskaja en muziek van Fried Manders en Wendy Lina. Zij schreven het lied “Vleugelslag” voor alle “vermisten” in Belarus en voor alle mensen die hen missen. Rosa van der Vijver maakte er een videoclip bij met zandschilderingen, die we op de herdenking aan het publiek zullen tonen. Wij nodigen u van harte uit de herdenking en de aansluitende actie bij te wonen.

Amnesty International, FNV, We Remember, Mission to Minsk

« Older entries